Pozycja, która powinien posiadać każdy miłośnik komunikacji miejskiej.
Historia publicznego transportu, to szereg współbrzmiących ze sobą elementów, zapisanych obrazów z przeszłości, wśród których najważniejsze, mówiąc w ogromnym uogólnieniu i skrócie to – człowiek i maszyna.
O ile miłośnicy, znawcy przedmiotu – maszynę opisali w miarę dokładnie i stale uzupełniają jej obraz, to ciągle ubogi jest opis człowieka, dzięki któremu owa maszyna porusza się i spełnia przypisane jej zadania. Nie dlatego, iż brak jest korzystnych, rzetelnych źródeł wiedzy. Wręcz odwrotnie, tworzyw jest mnóstwo, trzeba je jednak uporządkować, zawiesić w ówczesnych realiach czasu, a czasami wyjaśnić, dlaczego było tak, a nie inaczej. Bez wątpienia wymaga to pewnego przygotowania, poznania tematu. Czasami w dziedzinach z pozoru nie posiadających ze sobą nic wspólnego. Jak, np. Jaki wpływ na kierowanie maszyną (tramwajem, autobusem) może posiadać użyta dzianina na ubranie służbowe? Jaki związek skutkowo-przyczynowy jest między materiałami siedzenia prowadzącego pojazd a jego ubraniem? Czy wreszcie jaki wpływ na jakość pracy, uwagę, skupienie ma dobrze skrojona koszula, krawat czy apaszka.
To tylko kilka z wielu pytań, na które próbuje odpowiedzieć autor publikacji –Trambusowa mundurologia – opisujący nie tylko atrakcyjną, całkowitą, niejednokrotnie nieznanych ciekawostek historię służbowych uniformów ludzi komunikacji miejskiej – trambusiarzy, lecz także historię ich powstania. Niejednokrotnie zabawną, przypadkową, jak np. Kroju czapek służbowych, które miały być rogatywkami, maciejówkami, a doczekały się zupełnie nowego, oryginalnego kroju. Częściowo opartego o wzorce angielskie, niemieckie.
Na XIX-wiecznej ulicy pełnej mundurów nie tylko wojskowych, kolejowych, pocztowych, szkolnych,nawet posłańców, służbowe ubrania tramwajarzy za każdym razem wyróżniały się z mundurowego tłumu.
Mundur, czapka były nie tylko wyróżnikami realizowanego zawodu, przynależności do mocnej formacji, ale były często powodem do dumy. Niejednokrotnie okupionej cierpieniem czy krwią, jak w sytuacji czapek warszawskich tramwajarzy w okresie 1905-1907 czy II wojny światowej.
Mundury warszawskich trambusiarzy zapisały się w dziejach miasta wieloma złotymi zgłoskami, nie tylko na polu chwały, ale kultury i sztuki. Wytwarzały i tworzą pewien koloryt kulturowy, obyczajowość. Były inspiracją dla wielu twórców nie tylko prozy, poezji, piosenek,choćby mody, aby tylko wspomnieć współpracę Jadwigi Grabowskiej założycielki – Mody Polskiej wieloletniej współpracowniczce i współtwórczyni mundurów MZK Warszawa w latach 60-tych XX wieku.
Także i teraz ubierają warszawskich trambusiarzy uznani projektanci mody, starając się nie tylko zaprezentować najnowsze trendy w modzie, ale także, żeby były one komfortowe i reprezentacyjne. Podczas projektowania opierają się na dawnych wzorach i użytych w nich patentach. Jak choćby kieszonkach – zegarówkach, mankietach, itd.
Tylko niewielką część historii mundurów przybliża nie tylko znawcom, lecz i chcącym poznać fascynujące dzieje ciuchów – Trambusowa mundurologia.
Autor na przeszło 180 stronach, bogato ilustrowanej książki demonstruje historie powstawania kolejnych krojów czapek, zdobień i ich hierarchii, służbowego znaczenia. Przybliża dzieje symboliki użytych dodatków.
Jest w niej jeszcze miejsce na omówienie, wydawać by się mogło niewiele wyraźnych dla munduru, butów, koszul i ich zawiłej, niejednokrotnie zabawnej historii.
bez dwóch zdań jednak, najciekawszym będzie zapewne rozdział demonstrujący niezrealizowane projekty mundurów dla warszawskich tramwajarzy i autobusiarzy. Niektóre z nich wyjątkowo śmiałe i daleko odbiegające od utartych kanonów, często kosztem ich poręczności.
Na uwagę zasługuje rozdział, w którym przedstawione są współczesne repliki dawnych mundurów nie tylko z Warszawy, lecz Łodzi, Krakowa. Są to jakby pierwsze „jaskółki” stwarzającej się nowej mody wśród entuzjastów komunikacji miejskiej na odtworzenie nie tylko zabytkowego taboru, ale także wyraźnych komponentów uzupełniających, które harmonizując przenoszą pasażera w klimat i czas epoki.
Jednym słowem, to książka, którą powinien posiadać w swej podręcznej biblioteczce nie tylko każdy miłośnik komunikacji miejskiej, lecz i stylista, projektant mody służbowej, historyk, entuzjasta dziejów Warszawy. Nad wyraz ci ostatni, jeśli chcą w pełni poznać historię miasta.

Autor: Włodzimierz Winek
Wydawca: Wydawnictwo Hera
Oprawa: Twarda
Format: B5
liczba stron: 180